Alles wat je moet weten over het opvoeden van wijn en houtrijping

Er zit meer filosofie in een glas wijn dan in alle boeken, volgens Louis Pasteur. Je kent hem wel, de scheikundige die met zijn ontdekkingen over levende gisten en bacteriën ervoor zorgde, dat jij zo smakelijk van een glas wijn kunt genieten. Zonder hem trok je met grote regelmaat een fles met zuur druivensap open, daar zou je toch hondsdol van worden. Tussen haakjes: hij maakte ook daar een vaccin tegen. Ze zeggen weleens dat mannen zijn als wijn: sommige veranderen in azijn, maar de beste worden met de jaren beter. Hoe zit dat toch met dat ouder worden? Dat heeft natuurlijk alles met de opvoeding te maken. Houtrijping in dit geval ...

De opvoeding van wijn

Bij de opvoeding, oftewel rijping, hebben we het over hout. Het gebruik van houten vaten heeft namelijk invloed op de ontwikkeling van wijn. Wanneer een wijn houtrijping heeft gehad betekent dit, dat de wijn gedurende enige tijd heeft gerust in een eikenhouten vat. Want eiken is sterk en buigzaam genoeg om er vaten van te maken. De poriën van het hout laten zuurstof door en het eikenhout geeft smaken en aroma’s mee aan de wijn. Dit zorgt ervoor dat de smaak van de wijn zich verder ontwikkelt, maar ook dat er tannines ontstaan, waardoor de wijn langer houdbaar wordt.

Wijn houdt van hout

De wijnmaker kan behoorlijk variëren met hout. Die kan ervoor kiezen om wijn te bewaren in romantische kleine eikenhouten vaatjes: een barrique. Of in joekels van houten tanks van wel 600 liter of veel meer. Een klein vat geeft veel meer smaak af aan de wijn.

Ook de manier waarop het vat is gemaakt heeft invloed op de smaak. Om een vat te maken moet het hout worden verwarmd om te kunnen buigen. De vaten zijn immers rond. De duur van het branden van het hout bepaalt hoe intens de smaak in de wijn gaat zijn: toasting wordt dat genoemd. En dan is er nog de herkomst van het eikenhout dat is gebruikt voor het maken van het vat. Amerikaans eiken geeft een nadrukkelijker vanillearoma aan de wijn dan Frans eikenhout. Die laatste heeft een veel subtielere invloed op de ontwikkeling van de wijn. Amerikaans eiken heeft namelijk veel grotere poriën, die meer zuurstof doorlaten.

Houtrijping

Als de wijn eenmaal in vaten zit wordt het de vraag hoe lang de wijn moet rijpen. Een wijn die langer op vat ligt zal meer aroma’s uit het hout opnemen. Dit is dan ook het meest bepalend voor de smaak. Om zelf al een beetje duidelijk te krijgen wat je kunt verwachten van de wijn in de fles, staat op het etiket met mooie woorden aangegeven hoe lang dit is geweest. Dit is overigens wettelijke bepaald, en kan per gebied in Spanje een beetje verschillen.

Hoe en hoe lang de wijn gerijpt is, zie je ook vaak aan de naam op het etiket.

Joven

Joven betekent jonge wijn. De wijn heeft minder dan 6 maanden of zelfs helemaal niet op hout gerijpt. Soms noemen ze dit ook wel Sin Crianza.

Crianza

Een rode wijn waar Crianza op het etiket staat heeft minimaal 2 jaar gerijpt, waarvan minimaal 6 maanden in een houten vat. In Rioja gaan ze hierin iets verder. Dan mag de wijn pas 3 jaar na de oogst, met minimaal 1 jaar houtrijping Crianza worden genoemd.

Ook een witte wijn kan een mooie houtrijping krijgen. Een witte Crianza rijpt minimaal 1 kalenderjaar in de wijnkelder, waarvan 3 maanden in een barrica. 2 Jaren na de oogst mag deze wijn worden verkocht. Vandaar dat Neleman One of 3 Rioja volgens de wet in Rioja een Semi Crianza is, want 6 maanden i.p.v. 1 jaar op hout gelegen. In een ander Spaans gebied heeft wijn met 6 maanden rijping op Frans eiken de titel Crianza zeker verdiend.

Reserva

Als rode wijn 3 jaar in alle rust in de wijnkelder groot is geworden, waarvan minimaal 1 jaar in een eikenhouten vat en 1 jaar in een fles, dan hebben we het over een Reserva. Vanaf het 4e jaar na de oogst mag deze Reserva worden verkocht. Bij wit is het iets korter. Na 2 jaar in de kelder, waarvan 6 maanden in een barrica, mag ze gedronken worden.

Gran Reserva

Alleen de wijnen met enorme groeipotentie mogen de titel Gran Reserva krijgen. Want na een lange rust van 2 jaar in eikenhouten vaten en dan nog eens 3 jaar in een fles, mag de wijn verkocht worden als een Gran Reserva. Witte wijnen en rosé moeten minimaal 4 jaar hebben gerijpt, waarvan 6 maanden op hout.

Vinificatie

Dat wijn zo lang kan worden bewaard komt vooral door de belangrijke ontdekking van Louis Pasteur. Hij ontdekte dat gist een levend organisme is en toonde aan dat gist ervoor zorgt, dat druivensuiker wordt omgezet in alcohol. Vanaf die ontdekking werd de alcoholische vergisting een gecontroleerd proces. En je kunt dus zonder zorgen stellen: wat in het vat zit, verzuurt niet.

Heb je na deze blogpost zin om zelf wijn te proeven? Bekijk dan eens onze collectie biologische wijnen! Of ontdek de wijnen in een wijnproeverij.